Nadal żywy w okresie wielkanocnym obrzęd Dziadów Śmiguśnych zwany też Śmiguśnikami/Śmiguśniokami sięgający czasów przedchrześcijańskich.
Związany był z tradycjami przesilenia wiosennego, które następnie powiązano z chrześcijańskim drugim dniem Świąt Wielkanocnych, czyli lanym poniedziałkiem. Przekazy dotyczące sposobu kultywowania tego zwyczaju na terenie gminy Wiśniowa pochodzą z początku XX wieku. Wiśniowskie dziady to młodzi poprzebierani za różne postaci mężczyźni – głównie kawalerzy, którzy chodzą grupami po ulicach i odwiedzają w nocy z Wielkiej Niedzieli na Poniedziałek Wielkanocny domy, przede wszystkim te, w których są panny na wydaniu. Nocni goście płatają mieszkańcom wymyślne figle. Dawniej gospodyni musiała być przygotowana do tej wizyty. Dziady domagały się bowiem jajek lub innych „fantów”, którymi można się było wykupić od złośliwych figli i polewania panien wodą. Kulminacja tej tradycji następuje w śmigus-dyngus (w podlywacke). Już w dzień na rynku w centrum Wiśniowej dziady wybierają sobie „ofiary”, którymi są najczęściej młode panny i polewają je wodą oraz robią zgromadzonym inne psikusy.
Obowiązkowym elementem ubioru dziada/śmiguśnika jest maska. Kiedyś ich stroje wykonywane były ze słomy zaś maski ze skóry króliczej. Tradycja ta nie przetrwała jednak do współczesnych czasów. Obecnie maski najczęściej kupowane są w sklepach zaś stroje tworzone z rozmaitych, często niepotrzebnych już elementów garderoby. Warto nadmienić, że współcześnie zwyczajowi temu towarzyszy konkurs organizowany przez Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Wiśniowej, który rozstrzygany jest w trzech kategoriach: maska tradycyjna, maska współczesna oraz najgłośniejsze jukanie, czyli charakterystyczne odgłosy wydawane przez śmiguśników podczas „rytualnego” grasowania po okolicy. Dziady określano od wspomnianego jukania również juckami (Glichów) lub jukocami (Wiśniowa).
Źródło: J. Dziadowiec-Greganić, A. Dudek, Handmade in Wiśniowa. Wiśniowsko rócno robota. O najbardziej materialnym z niematerialnych aspektów dziedzictwa kulturowego w pogranicznejgminie Wiśniowa, Seria „Archiwum Etnograficzne”, Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, Gminne Centrum Kultury i Sportu w Wiśniowej, Wrocław-Wiśniowa 2019
